تأثیر تنش خشکی بر خصوصیات مورفولوژیک و اجزای عملکرد گیاه دارویی شنبلیله

شنبلیله با نام علمی trigonella foenum-graecum l. یکی از قدیمی ترین گیاهان دارویی است. به منظور بررسی تأثیر تنش خشکی بر برخی ویژگی های مورفولوژیک گیاه دارویی شنبلیله، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده نواری در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهرکرد، در سال 1389 به اجرا درآمد. فاکتور اول شامل چهار سطح تنش رطوبتی (آبیاری پس از 20 (شاهد)، 40، 60 و 80 درصد تخلیه رطوبت قابل استفاده خاک) و فاکتور دوم شامل شش توده شنبلیله (شیراز، اردستان، تیرانچه، یزد، جهرم و هندی) بود. نتایج تجزیه واریانس و مقایسه میانگین ها نشان داد که اثر اصلی تنش خشکی در کلیه صفات مورد بررسی معنی دار بود. در میان توده ها، از نظر خصوصیات مورد بررسی، تنوع وجود داشت. مقایسه میانگین ها نشان داد که تعداد روز تا گل‏دهی، تعداد روز تا رسیدگی، ارتفاع بوته و اجزای عملکرد (تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف و وزن هزار دانه) در اثر تنش خشکی کاهش یافت و منجر به کاهش عملکرد بیولوژیک (43%) و عملکرد دانه (3/42%) گردید. در مقایسه بین توده ها، بیشترین عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه متعلق به توده اردستان بود. بررسی تجزیه خوشه ای توده ها نشان داد که می توان از توده های اردستان، شیراز و تیرانچه برای اصلاح ژنتیکی تحمل به خشکی در شنبلیله بهره برد. به طورکلی، براساس نتایج به دست آمده، توده اردستان با میانگین 37/22 گرم در بوته بیشترین عملکرد بیولوژیک را داشت و توده هندی با میانگین 83/73 روز تا رسیدگی زودرس-ترین توده بود.